خلاصه آنچه در این نشست گذشت:
1- کمتر پیش می‌آید که یک ارزشیابی منصفانه از عملکرد وزیران انجام شود. موضوع این نشست ارائه مدلی برای ارزیابی این‌چنینی است. یک مدل شسته‌رفته برای این منظور در مبانی نظری مشاهده نمی‌شود و آنچه ما در اینجا ارائه می‌کنیم یک مدل اولیه است که از تجمیع رویکردهای گوناگون در ادبیات نظری به دست آمده است. این مدل همچنین شاخص‌هایی برای رئیس‌جمهور و نمایندگان مجلس برای انتخاب وزیر نیز ارائه می‌دهد. در نظر داشته باشید که در یک ارزشیابی سه ساحت اصلی ارزیابی می‌شود: ورودی‌ها، فرآیندها و نتایج. در این ادامه معیارهایی برای ارزیابی وزرا در هر یک از سه ساحت ارائه می‌گردد.
2- در ارزیابی وزیر ارزیابی ورودی‌ها در واقع همان ارزیابی شایستگی‌های قبل تصدی وزارت است. شایستگی‌های وزرا به شایستگی‌های فردی، مهارتی و دانشی تقسیم می‌شود. شایستگی‌های فردی خود چهار دسته را در برمی‌گیرد: یک، شایستگی‌های فردی ذاتی (هوش، هوش هیجانی، توان جسمی، استقلال و اعتمادبه‌نفس)؛ دو، شایستگی‌های فردی ارزشی (بصیرت، تعهد، صداقت، شجاعت و شهامت، فداکاری و مردمی بودن)؛ سه، شایستگی‌های فردی نگرشی (خودآگاهی و خود مدیریتی، قاطعیت، خطرپذیری، نظم، برون‌گرایی، تطبیق‌پذیری، مقاومت در برابر فشار روانی و انعطاف‌پذیری)؛ چهار، شایستگی‌های فردی شغلی (مسئولیت‌پذیری، کارآفرینی، کارایی و اثربخشی، نوآوری و مدیریت منسجم). نوع دوم شایستگی‌های وزرا یعنی شایستگی‌های مهارتی نیز پنج دسته را در برمی‌گیرد: یک، مهارت هدایت و رهبری (آینده‌سازی یا آینده‌نگری، هدف‌گذاری و مدیریت راهبردی)؛ دو، مهارت‌های مدیریتی (برنامه‌ریزی و سازمان‌دهی؛ مدیریت سرمایه انسانی، مدیریت منابع، پایش و نظارت، مدیریت زمان و اولویت‌های تصمیم‌گیری، تیم‌سازی و کار گروهی، مدیریت تغییر و مدیریت بحران)؛ سه، مهارت‌های شناختی (شناخت، ادراک، تحلیل، قضاوت، تصمیم‌گیری و حل مسائل ضروری)؛ چهار، مهارت‌های تعاملی (جمع‌آوری و تحلیل و توزیع اطلاعات، شبکه‌سازی، قدرت خطابه، مهارت شنیداری، درک تفاوت‌های فرهنگی) پنج مهارت فعالیت در مرز علوم سیاسی و مدیریت (برخورداری از دانش و بینش و زیرکی سیاسی، مذاکره و چانه‌زنی و وفاداری سیاسی به رئیس‌جمهوری). دسته سوم شایستگی‌ها یعنی شایستگی‌های دانشی عبارتند از برخورداری از تجربه، تخصص، داشتن اطلاعاتی از روش سیاستگذاری، دانش سازمان یا مدیریت سازمان، دانش اقتصادی اجتماعی و دانش فنارانه.
3- پس از شایستگی‌ها، ساحت دوم معیارهای ارزشیابی وزرا ارزیابی فرآیندهاست که در مورد وزرا همان نقش‌هایشان است. در این پژوهش هفت نقش اصلی برای وزرا احصا شده است که عبارتند از: یک، ارتباط با مجلس (شامل ارتباط با رئیس و کمیسیون‌ها و همچنین پاسخ به سؤالات و استیضاح‌ها، دفاع از وزارتخانه و پیشبرد خط‌مشی آن با قانون‌گذاری در مجلس) دو، نقش روابط عمومی (برقراری ارتباط با مردم و رسانه‌ها و ذی‌نفعان)؛ سه نقش سفارتی وزیر (وزیر سفیر کشور در همکاری‌های منطقه‌ای و در عرصه بین‌الملل است)؛ چهار، نقش اجرایی (شامل مدیریت وزارتخانه)؛ پنج، نقش‌های سیاسی و هیئت دولتی (مشارکت در تصمیمات هیئت دولت و ارتباط مناسب با رهبر و رئیس‌جمهور، هیئت دولت و کمیسیون‌های آن و همچنین سازمان‌های مستقل)؛ شش، نقش‌های حزبی (اینکه نماینده خوبی برای حزب یا گفتمانی باشد که خودش و رئیس‌جمهور متعلق به آنند)؛ هفت نقش‌های خط‌مشی که از همه مهم‌تر است و نقش‌های دیگر برای اجرایی شدن آن است (ارائه خط‌مشی‌های جدید، گزینش بهترین خط‌مشی‌های موجود، رهبری خط‌مشی‌ها و به سرانجام رساندن آن‌ها)
4- ساحت سوم معیارهای ارزشیابی وزرا به دستاوردها مربوط است که در میان آن‌ها سه معیار از همه مهم‌تر است: یک، ایجاد تغییرات بنیادین؛ دو، باقی گذاشتن میراث ماندگار پس از خود؛ سه، نتایج مالی.
5- جدای از سه مجموعه معیار گفته شده در بالا، بدون التفات به ویژگی‌های محیطی نمی‌توان درک درستی از ارزشیابی وزرا داشت. مثلاً موقعیت جنگی یک ویژگی محیطی است که معمولاً در آن به جهت انتظارات پایین‌تر ارزیابی بهتری از وزیر به عمل می‌آید. از دیگر ویژگی‌های محیطی مهم می‌توان به این موارد اشاره کرد: شرایط سیاسی (به ویژه رأی بالا که بر ارزیابی‌ها تأثیر مثبت می‌گذارد)؛ ثبات جایگاه؛ سهولت موضوع؛ منتقدان قوی؛ عوامل سیاست خارجی (مثلاً ممکن است پیمانی بین‌المللی دست وزیر را ببند)؛ نگرش عمومی به خط‌مشی‌ها (مثلاً نگرش مثبت به ملی شدن صنعت نفت به ارزیابی بهتر از آن کمک کرد)؛ دسترسی به منابع (مثلاً وزارتخانه‌های با منابع مالی بالاتر معمولاً ارزیابی بهتری می‌شوند) و ...
برای مطالعه و دریافت متن کامل این مقاله، روی لینک زیر کلیک کنید.