دیدگاه ترکیه در مورد ارتباط ارتش آزاد سوریه با گروه‌های تروریستی

مقدمه

ارتش آزاد سوریه که تحت امر نیروهای مسلح ترکیه در عملیات عفرین شرکت کرده است متهم به ارتباط با القاعده است. حزب عدالت و توسعه برای مشروعیت بخشیدن به ارتش آزاد سوریه و رفع اتهامات تروریستی بودن آن گزارشی را منتشر کرد. در این گزارش آمده است: برخی از محافل تلاش می‌کنند که چهره ارتش آزاد سوریه را لکه‌دار و تخریب کرده و از این طریق عملیات شاخه زیتون برای پاک‌سازی عفرین از گروه تروریستی را بی‌اعتبار سازند.

شکل‌گیری ارتش آزاد سوریه

مخالفین رژیم (بشار اسد) برای مقابله از شدت عمل و خشونت رژیم ارتش آزاد سوریه را تأسیس کردند. بنیان‌گذاران آن سرهنگ حسین هرموش و سرهنگ ریاض الاسد از افسران ارتش رژیم اسد بودند . گروه کشورهای دوست سوریه ارتش آزاد سوریه را آموزش داده و سازمان‌دهی کردند. ارتش آزاد سوریه متشکل از گروه‌های کوچک و بزرگ مخالف عرب، کرد و ترکمن است. گروه‌های زیرمجموعه ارتش آزاد سوریه اختلاف فکری و درگیری شدیدی با هیئت تحریر الشام وابسته به القاعده دارند. ارتش آزاد سوریه در ژوئیه 2011 تأسیس و فعالیت خود را آغاز کرد. در دسامبر 2012 ریاست شورای عالی نظامی ارتش آزاد سوریه برای ایجاد هماهنگی بین نیروها و کسب حمایت بین‌المللی اعلام موجودیت کرد. نیروهای غیرنظامی نیز به ارتش آزاد سوریه پیوستند. ریاست شورای عالی نظامی ارتش آزاد سوریه را ژنرال سلیم ادریس به‌عنوان رئیس ستاد کل بر عهده گرفت. ارتش آزاد سوریه به‌عنوان نیروی مخالف مشروع از حمایت کشورهای غربی و بخصوص آمریکا و کشورهای خلیج(فارس؛ عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی ، کویت و بحرین) برخوردار است. ارتش آزاد سوریه با شورای ملی سوریه و شورای ائتلاف ملی سوریه که از سوی جامعه بین‌المللی به‌عنوان نماینده مشروع مردم سوریه به رسمیت شناخته شده‌اند، هماهنگ عمل می‌کند.

ارتش آزاد سوریه را از آمریکا گرفته تا روسیه، از عربستان سعودی گرفته تا ایران و همه کشورهایی که وارد قضیه سوریه شده‌اند به رسمیت شناخته و آن را به‌عنوان مخاطب مسئله سوریه پذیرفته‌اند. هیئت نظامی ارتش آزاد متشکل از سعد فهد الشویش ، خالد العبا، یاسر الحاجی ، مصطفی سجاری و اسامه ابو زاید، 15 ژانویه 2018 در واشنگتن دی سی با مقامات حکومت دونالد ترامپ مذاکره کردند.

کشورهای مزبور تأکید می‌کنند که ارتش آزاد سوریه باید در روند مذاکرات سوریه شرکت کند. ارتش آزاد سوریه برای آنکه در روند مذاکرات ژنو که عالی‌ترین سطح مذاکرات بین‌المللی درباره سوریه محسوب می‌شود، نقش مؤثر و تعیین‌کننده ایفاء کند، نمایندگانش متشکل از بشار الزعبی نماینده جبهه جنوب ارتش آزاد، حسن حاج علی از جبهه ادلب ارتش آزاد و یاسر عبدالرحمان از فیلق الشام در روند مذاکرات ژنو شرکت می‌کنند. یکی دیگر از پایه‌های مذاکرات سیاسی سوریه ، اجلاس آستانه است که به ابتکار روسیه، ترکیه و ایران ساماندهی شده است. در اجلاس آستانه جیش الاسلام به رهبری محمد علوش، جبهه الشامیه به رهبری حسام یاسین ، تیپ سلطان مراد به رهبری احمد سلطان و فیلق الشام به رهبری یاسین عبدالرحیم که زیرمجموعه ارتش آزاد سوریه هستند شرکت کردند.(1)

اتهام وابستگی ارتش آزاد سوریه به القاعده

عناصر القاعده قبل از تبدیل به جبهه النصره در دسامبر 2011 در شام (دمشق) اولین عملیات خود را انجام داد. رژیم نیز برای متهم کردن مخالفان سوریه ، آنها را به‌عنوان نیروهای القاعده متهم کرد. بدین ترتیب رژیم مخالفان مشروع را به پیوستگی با سازمان تروریستی القاعده متهم و تلاش کرد که درسطح جامعه بین‌المللی راه نجات برای خود بگشاید. برخی از محافل داخل کشور ترکیه در روزهای اخیر با نیات سوء مدعی هستند که ارتش آزاد سوریه با القاعده ارتباط نزدیک دارد. اما این ادعا صحت ندارد. زیرا ارتش آزاد سوریه با القاعده که بعداً به جبهه النصره تبدیل شد، اختلاف فکری و درگیری مسلحانه شدیدی دارند. آنها از لحاظ فکری در دو قطب متضاد قرار دارند. زیرمجموعه ارتش آزاد سوریه ، گروه‌های مختلف سکولار، اسلام میانه‌رو و سایر گرایشات فکری حضور دارند. اما اندیشه القاعده را بین خود راه نداده‌اند. مؤسسان ارتش آزاد سوریه از پرسنل سابق نیروی هوائی رژیم بودند و نمی‌توانستند گرایش به القاعده داشته باشند. در نتیجه نمی‌توان ارتش آزاد سوریه را متهم به القاعده کرد. ارتش آزاد سوریه برای پاک‌سازی سازمان تروریستی داعش از دو هزار کیلومترمربع در حوزه عملیاتی سپر فرات نیز مشارکت فعال داشت. در عملیات سپر فرات صدها نفر از افراد ارتش آزاد شهید و بیش از هزار نفر مجروح شدند. ارتش آزاد سوریه در عملیات شاخه زیتون برای پاک‌سازی تروریست‌ها از خاک سوریه مشارکت فعال دارند.

دیدگاه حزب جمهوریت خلق درباره ارتش آزاد سوریه

اوزترک یلماز (سرکنسول سابق ترکیه در موصل که 49 روز گروگان داعش بود) معاون رهبر حزب جمهوریت خلق CHP گفته است: « بنیاد ارتش آزاد سوریه القاعده است. هیچ‌کس به‌اندازه من از صحت این موضوع خبردار نیست». انگین آتالای رئیس گروه حزب جمهوریت خلق در مجلس ترکیه گفته است: «ارتش آزاد سوریه بطور عمده متشکل و گردآوری شده از سازمان‌های جهادی دنباله‌رو القاعده است. اگر می‌خواهید با ارتش آزاد کار کنید، دقت کنید تا دچار خطای سیاسی و استراتژیک نشوید. فردا هم ناچار نشویم که با یک سازمان تروریستی جدید وارد نبرد شویم. »

چرا ارتش آزاد سوریه مورد هدف قرار گرفته است؟ ارتش قهرمان عملیات شاخه زیتون را با موفقت کامل به پیش می‌برد. کسانی که نمی‌توانند علیه ارتش قهرمان و عملیات که بر پایه اراده ملت به پیش می‌رود، سیاه‌نمائی کنند، علیه ارتش آزاد سوریه که دوش بدوش محمت جیک (ارتش ترکیه ) در حال نبرد هستند سیاه‌نمائی کرده از این طریق می‌خواهند که اراده ملی را که حامی عملیات است بی‌اعتبار کنند.

طرز تفکر و بافت ذهنی حزب جمهوریت خلق که اراده حکومت منتخب مردم را به‌عنوان اراده دولت نمی‌پذیرد و معتقد است که باید در درون دولت و خارج از اراده ملت اراده‌های متفاوتی وجود داشته باشد، هنوز دموکراتیزه نشده است. باید متذکر شد که عملیات سپر فرات و عملیات شاخه زیتون نمایانگر اراده حکومت حزب عدالت و توسعه منتخب مردم است. (2)

ارتش ملی که اردوغان کفیل آن شده است

به گزارش روزنامه جمهوریت فهیم تاش تکین نویسنده و روزنامه‌نگار مقاله‌ای تحت عنوان «ارتش ملی که اردوغان کفیل آن شده است» در پایگاه اینترنتی گازته دوار gazeteduvar منتشر کرد.

فهیم تاش تکین نوشت: رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه به گروه‌هایی که قبلاً متحد القاعده بودند و اکنون آنها را در عملیات سپر فرات و عفرین متحد ارتش ترکیه کرده است بشدت اعتماد دارد. اردوغان ارتش آزاد سوریه را به‌صورت کورکورانه به‌عنوان صاحبان اصلی سوریه معرفی و اعلام کرده است که مناطق پاک‌سازی‌شده از تروریست‌ها را به ارتش آزاد واگذار خواهند کرد. اردوغان ارتش سوریه(بشار اسد) را اشغالگران واقعی و ارتش آزاد سوریه را صاحبان اصلی سوریه می‌داند. اردوغان بشدت به گروه‌های تحت امر ارتش آزاد سوریه اعتماد دارد. چنانکه گفته است که به اذن خداوند به همراه ارتش آزاد در این عملیات پیروز خواهیم شد.

اوزترک یلماز سرکنسول سابق ترکیه در موصل و معاون فعلی رهبر حزب جمهوریت خلق هشدار داده بود داعش در حال پیشروی است و باید سرکنسولگری تحت حفاظت قرار گرفته و تخلیه شود. اما اجازه تخلیه داده نشد و کارکنان و سرکنسول به گروگان داعش درآمدند. اردوغان در مقابل اعتراض وی گفته است؛ «ای پسرک بی‌اخلاق، تو هنگامی‌که در رختخواب گرم می‌خوابی ، ارتش آزادی‌ها با محمد من علیه تروریست‌های تحت حمایت شما نبرد کرده و آنها را نابود می‌کنند. »

تعداد زیادی از گروه‌ها در عملیات شاخه زیتون تحت فرماندهی نیروهای مسلح ترکیه در عملیات شرکت می‌کنند . برخی از گروه‌ها و ائتلاف‌های مزبور عبارت‌اند از:

جبهه الشامیه، فیلق الشام، احرار الشام، فرقه الحمزه ، جیش النصر، گردانهای نورالدین زنگی، صقورالجبل، گردانهای سمرقند گردانهای منتصربالله، تیپ سلطان مراد، تیپ سلطان محمد فاتح ...

احرار الشام که متحد نزدیک ترکیه است ، توسط ابو خالد السوری نماینده بن لادن در سوریه بنیان‌گذاری شد. برخی از این گروه‌ها وابسته به اخوان المسلمین سوریه بود و در دهه هفتاد و هشتاد میلادی در سوریه در عملیات خشونت‌آمیز شرکت می‌کردند. گروه نورالدین زنگی که در جبهه‌های کوهستان جندیرس وجبل السمان پیشرو است، محصول سازمان سیا آمریکاست ، به همراه جبهه النصره به هیئت تحریر الشام ملحق شد. گروه نور الدین زنگی با سربریدن کودک فلسطینی 12 ساله به شهرت رسید. حزب اسلامی ترکستان نیز وابسته به القاعده و طالبان است. این گروه متشکل از ترک‌های ایغور بوده و در جنگ جهادی‌ها با جهادی‌ها از تحریر الشام حمایت کرد. گروه‌های شبه‌نظامی که زیر سایه عملیات شاخه زیتون حرکت می‌کنند ، متشکل از عناصر القاعده سابق، سلفی‌های جهادی، سلفی‌های میانه‌رو، اسلام‌گرایان سیاسی، عناصر بازمانده ارتش آزاد سوریه که هنوز انقلابی می‌نامند و ماجراجویان، مافیای جنگ، فرصت‌طلبان و نظامیان مزدور و گروه‌های تحت کنترل میت MİT هستند. برخی از آنها شریعت خواه و برخی غارتگران و اشرار هستند و حتی بین خود ناهماهنگ بوده و اختلاف دارند.

حکومت سوریه این گروه‌ها را تروریست می‌نامد. اما حکومت ترکیه آنها را انقلابیون مبارز علیه رژیم ظالم می‌داند . حکومت ترکیه هم‌زمان با عملیات سپر فرات برخی از این گروه‌های را بازسازی و برای نبرد با ساختار «خودمختاری دمکراتیک » تحت رهبری کردها سازمان‌دهی کرد. بنا به گزارش خبرگزاری آناتولی ارتش ترکیه در مرحله اول سپر فرات از 29 مارس 2017 برخی از گروه‌ها را در مناطق مرزی سازمان‌دهی و آموزش داده و مسلح کرد. عناصر ارتش آزاد سوریه درباره نحوه استفاده از خمپاره، راکت انداز، مسلسل‌های سنگین و سبک تیربار آموزش دیدند. در 30 دسامبر 2017 با مشارکت 30 سازمان به‌صورت سه لشگر «ارتش ملی سوریه » تأسیس شد. این گروه‌های تحت «اتاق فرماندهی عملیات هاوار کیلیسHavar Kilis Operasyon Odasi» قرار دارند. این گروه‌ها نه شبیه ارتش و نه ارتش ملی هستند. این گروه‌ها که در جبهه القاعده یعنی جبهه النصره قرار داشتند، در میادین تحت کنترل عملیات سپر فرات ، متحد عمل نمی‌کنند و مداوم در حال درگیری هستند. دلیل درگیری مسلحانه آنها با یکدیگر، سرقت، دزدی، سوءاستفاده و اختلاس ، جنگ رانت و رقابت با یکدیگر است. مثلاً گروه نورالدین زنگی در نوامبر 2016 در شرق حلب با گروه فاستقم درگیر شد.

در نوامبر 2016 در درب گمرکات اونجو پینار ، جبهه الشامیه با گروه سلطان مراد درگیر شدند. نورالدین زنگی و احرار الشام در حومه عزاز با جبهه الشامیه درگیر شد. در آوریل 2017 احرار الشام در قباسین به مواضع احفاد صلاح‌الدین حمله کرد. در همان دوره جبهه الشامیه با سلطان سلیمان شاه در شمال حلب درگیر شدند. سپس گروه سلطان مراد، حمزه و صقور الجبل با جبهه الشامیه وارد نبرد شدند. در ماه می 2017 در جرابلس سلطان مراد و فیلق الشام با احرار الشرقیه درگیر شدند. در عزاز جبهه الشامیه با فیلق الشام درگیر شد./ در ماه می 2017 جبه الشامیه با فیلق الشام درگیر شد. در می 2017 جبهه الشامیه ، حمزه و سلطان مراد در عزاز و رائی با گردان فورسان جنگ کرد. در ژوئن 2017 سلطان مراد علیه احرار الشام وارد نبرد شد. متحدین دو طرف نیز وارد نبرد شدند. در ماه ژوئیه احفاد صلاح‌الدین شرکت در عملیات عفرین را رد کرد. در رهبر این گروه بازداشت و شکنجه شده به ترکیه تحویل داده شد. همه این گروه‌ها سابقه کشتار مذهبی و قومی، قتل‌عام، آدم‌ربائی، غارت، سرقت و رانت‌خواری را در پرونده خود دارند. دشمن مشترک آنها علویان هستند. دشمنی با کردها بر پایه دشمنی با PYD-YPG نیز در حال اوج‌گیری است. مسیحیان نیز در معرض حمله این گروه‌ها قرار گرفته‌اند. در تابستان 2017 ایزدی‌های الیکینو مورد حمله این گروه‌ها قرار گرفت .(3)

نتیجه‌گیری

ترکیه در سازمان‌دهی و تأسیس و تسلیح همه این گروه‌ها از آغاز بحران سوریه تاکنون نقش فعال داشته است. این گروه‌های به‌عنوان نیروی زمینی در عملیات عفرین شرکت کرده و به‌عنوان قهرمانان ملی معرفی و تقدیس می‌شوند. شرارت این گروه‌ها در مرزهای سوریه محدود نخواهد ماند و ترکیه را نیز با دردسر روبرو خواهد کرد.

منابع

1. http://www.cumhuriyet.comtr/haber/siyaset/915363/AKP
2.http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/turkiye-nin-donusturucu-hamlesi-zeytin-dali-harekati/1047544
3.https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2018/01/29/erdoganin-kefil-oldugu-milli-ordu