رهبری معظم انقلاب اسلامی در این دیدار بیان کردند: «در مسئله کشاورزی، مسئله امنیت غذایی خیلی اهمیت دارد». معظم له در ادامه با اشاره به مساله جنگ میان اوکراین و روسیه بر اهمیت موضوع تاکید کردند: «حالا اوضاع امروز دنیا را نگاه کنید؛ یک گوشه دنیا یک جنگی اتفاق افتاده و مسئله امنیت غذایی برای همه دنیا مطرح شده؛ یعنی مسئله امنیت غذایی این قدر مهم است».
در چند سال گذشته در حالی که دنیا با مساله پاندمی کروناویروس و تأثیری شگرفی که بر ابعاد مختلف زندگی بشر از خود گذاشته بود دست و پنجه نرم می‌کرد، بحران بوجود آمده در اوکراین نهایتا به درگیری نظامی ختم شد و چالشی جهانی را بوجود آورد. پیش از بحران اوکراین با ادامه همه‌گیری کرونا ویروس و سیاست‌های محافظه‌کارانه کشورهای عمده تولید‌کننده مواد غذایی، سیستم‌های عرضه جهانی غذا دچار اختلال شد و در نتیجه قیمت جهانی مواد غذایی با افزایشی بی‌سابقه مواجه شد. امری که با تشدید درگیری نظامی در اوکراین به بالاترین حد خود در طول تاریخ رسید.
در حال حاضر اگر چه بازگشایی بنادر اوکراین نشانه خوبی در این زمینه است اما نگرانی‌ها در این حوزه همچنان باقی است. بخشی از این نگرانی از تغییرات آب و هوایی و گرمایش زمین ناشی می‌شود به طوری‌که خشکسالی حال حاضر دنیا در حال کاهش تولید محصولات کشاورزی در سراسر کره‌زمین است. این خشکسالی دامنه وسیعی را از کمربند کشاورزی آمریکا گرفته تا حوزه رودخانه یانگ‌تسه در چین در بر می‌گیرد. همین هفته جاری کمیسیون اروپا با استناد به تحلیل جدید منتشر شده توسط مرکز تحقیقات مشترک این اتحادیه هشدار داد، اروپا در حال تجربه بدترین خشکسالی در پنج قرن اخیر است.
این کمیسیون هشدار داد، کمبود بارندگی تأثیر بدی بر عملکرد کشاورزی خواهد داشت. در نتیجه ترس از گرسنگی جهانی افزایش‌یافته است، در چنین شرایطی امنیت غذایی تبدیل به یک عنصر مهم و تأثیرگذار در معادلات بین‌المللی شده و خودکفایی در تولید محصولات اساسی، برگ برنده‌ای در بازی قدرت در آینده خواهد بود. خودکفایی در تولید محصولات غذایی امری بوده که بارها توسط مقام معظم رهبری تاکید شده است. ایشان در بیانات اخیرشان به این موضوع نیز اشاره کرده‌اند: «ما که راجع به خودکفایی گندم، خودکفایی ذرت، خودکفایی نهاده‌های دامی همیشه تأکید میکردیم، بعضی‌ها بودند به عنوان متخصص، به عنوان کارشناس که میگفتند باید رفت دنبال صنعت؛ خب بله، ما که با صنعت مخالف نیستیم، ما بیشتر از بعضی‌های دیگر دنبال این بودیم که صنعت کشور پیش برود، منتها مسئله امنیت غذایی مسئله درجه یک است؛ نباید از آن غلفت کرد. و ببینید امروز در دنیا دیگر کاملاً واضح است که چقدر مهم است». یکی از نکات مهم در بیانات ایشان، تاکیدی است که معظم له بر استفاده از واژه «امنیت غذایی» دارند.
در سخنان رهبری معظم انقلاب اسلامی خصوصاً با توجه به زبان سره و سلیس ایشان، واژگانی که به صورت منفرد یا ترکیبی به‌کار برده می‌شود هوشمندانه انتخاب می‌شود. در زبان‌شناسی، موضوعی محوری با عنوان «معنای پایه و نسبی» واژگان مورد بحث قرار می‌گیرد. به گونه‌ای که کلمات براساس وضع، دارای یک هسته معنایی است که می‌تواند در کاربرد اهل زبان، به عنوان علائم و نشانه‌هایی برای معنا تلقی شود. در همین خصوص استفاده معظم له از واژه «امنیت غذایی[1]» امری مهم است.
امروزه عبارت «امنیت غذایی» به طور گسترده در نشریات، مقالات، بیانیه‌ها، رسانه‌ها و اسناد مورد استفاده قرار می‌گیرد. عبارتی که متفاوت از واژگانی چون ایمنی غذایی[2] و حتی امنیت تغذیه‌ای[3] است. امنیت غذایی و امنیت تغذیه‌ای دو واژه متفاوت ولی مکمل یک‌دیگر هستند. امنیت تغذیه‌ای عبارت است از دسترسی فیزیکی، اجتماعی و اقتصادی همه افراد در تمام اوقات به غذای کافی، ایمن، مغذی با جذب و بهره‌مندی موثر سلولی. غذاهایی که رجحان غذایی و نیازهای مربوط به رژیم غذایی را برای یک زندگی سالم، فعال و شاد برآورده می‌سازد.
تغذیه با مسایلی نظیر کمبود مواد مغذی همانند انرژی، پروتیین، ویتامین‌ها و مواد معدنی ارتباط دارد اما غذ و به تبع آن امنیت غذایی تحت تأثیر عوامل بیرونی مثل عوامل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناوری، بین‌المللی و اکوسیستم قرار دارد. و این همان مطلبی است که سایر مسئولان کشور نیز به پیروی از رهبری انقلاب باید به آن توجه ویژه داشته باشند و به امنیت غذایی به عنوان یک موضوع چندوجهی و حیاتی نگاه کنند، به‌خصوص با تاکیدی که ایشان بر این مسئله دارند: «مسئله امنیت غذایی مسئله درجه یک است».
دکتر محمد امامی