بانک ها به مثابه رگ های خون رسان/ نقش بانک‌ها در رونق اقتصادی کشور/ مشکلات خارجی بانک ها/ مشکلات درونی بانک ها/ تلاش دولت برای ایجاد ثبات بازارهای پولی و مالی/ تاثیر مخرب فراز و نشیب قیمت‌ها بر اقتصاد/ تعاملات مالی با دنیا به شیوه دوران قاجار/ غیرممکن به نظر رسیدن حل سوئیفت برای برخی/ تبلیغات منفی در خصوص سوئیفت/ بازگشت ثبات و آرامش بازار، بزرگ ترین موفقیت دولت/ تورم تک رقمی همراه با رشد/ تلاطمات بی‌جهت ارز/ تاکید رئیس جمهور به برخی شاخص‌های اقتصادی/ رکورد صادرات غیر نفتی/ اهمیت استمرار دستاوردهای تورم تک رقمی و رشد/ نقش انظباط پولی و مالی در کاهش تورم/ نقش بانک مرکزی در کاهش تورم/ اهمیت فشار به پایه پولی/ علت انجماد دارایی‌های بانکی/ گسترش تسهیلات بانکی به بنگاه ها/ بالا بودن سود تسهیلات بانکی/ کاهش سود بین بانکی/ ضرورت رتبه بندی بانک‌ها از نظر ریسک/ ضرورت افزایش قدرت بانک‌ها برای تعامل با دنیا/ اهمیت افزایش سرمایه و جاذبه بانک ها/ ضرورت رونق بانک ها/ اقدامات دولت برای کمک به بانک ها/ ضرورت شفاف شدن بدهی‌های دولت به بانک ها/ اهمیت سود بلند مدت نه کوتاه مدت/ مشکلات ناشی از کاهش قیمت نفت در دوسال گذشته/ مقاومتی شدن اقتصاد کشور/ کار بزرگ صنعت نفت پس از برجام/ / سرعت افزایش تولید نفت/ موفقیت ایران در اوپک/ آفات نبود برجام/ صحبت‌های برخی از سرسیری درمورد برجام/ دروغ به مقاله آب شور مضر برای انسان/ افزایش صادرات غیر نفتی در راستای اقتصاد مقاومتی/ ویژگی‌های اقتصاد مقاومتی/ اقتصاد مقاومتی یعنی مدرتمند کردن اقتصاد/ دنیایی امروز دنیای ارتباطات/ نقش فناوری‌ها و ارتباطات در رفاه و تهسیل امور/ تاثیر موبایل در تغییر سبک زندگی/ ضرورت استفاده بهینه از ابزار جدید/ اهمیت متعادل شدن سود بانکی/ جهت گیری همه فعالیت‌ها برای عظمت و رونق کشور
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد (ص) و آله الطاهرین و صحبه المنتجبین
اللهم صلی علی فاطمه و ابیها و بعلها و بنیها و السر المستودع فیها بعدد ما احاط به علمک
درود و سلام و تحیت‌مان را تقدیم می‌کنیم به محضر بزرگ‌ترین بانوی تاریخ جهان حضرت فاطمه اطهر (س) که هر آنچه از فرهنگ اسلام داریم از او، همسر و فرزندانش می‌باشد. امیدواریم بتوانیم راه و مسیر پیامبر و ائمه هدی را ادامه دهیم.
خوشحالم که امسال هم البته با کمی تأخیر توانستم در بانک مرکزی و اجلاس مجمع عمومی شرکت داشته باشم و در این ساعت در خدمت مدیران محترم بانک مرکزی و بانک‌های کشور نکاتی را به عرض شما برسانم.
بانک‌های کشور بی تردید همان رگ‌هایی هستند که از لحاظ مالی و پولی خون را از منابع مالی کشور، یعنی قلب، به سراسر کشور، سراسر بخش‌های اقتصادی و سراسر جسم فعال در زمینه اقتصادی می‌رسانند. حالا اگر جایی از این رگ‌ها اشکال پیدا کند و نتواند خون‌رسانی را به طور کافی انجام بدهد، بی تردید بدن هم دچار مشکل می‌شود.
بانک‌های ما رسالت و وظیفه بسیار سخت و سنگینی را بر دوش دارند. اگر اقتصاد کشور ما بخواهد رونق یابد، از رونق بانک‌ها آغاز می-شود. اگر بانک‌های ما نتوانند به اندازه کافی در زمینه مسائل پولی و مالی فعال باشند مسلماً تحرک بخش اقتصاد ما هم به همان نسبت پایین خواهد آمد. البته ممکن است بانک‌ها یک سری مشکلات داشته باشند که به بیرون از بانک مربوط شود و ممکن است مشکلاتی هم داشته باشند که به درون بانک مربوط شود. یک وقتی روابط خارجی جامعه دچار اختلال می‌شود، بودجه کشور دچار اختلال می‌شود، شرایط تحریم به کشور تحمیل می‌شود؛ در آن شرایط مشکلات از بیرون به سراغ بانک‌ها می‌آید. ممکن است فعالیت یک بانک درست، خوب و شفاف باشد، مشتری را حساب شده انتخاب کرده، گزینه‌اش را درست انتخاب کرده، برنامه ریزی درست انجام داده، وثیقه درست اخذ کرده، منتها فشار بیرونی باعث شده وضع آن‌چنان شود که بانک الان قادر نیست به آن شرایطی که بر مبنای آن برنامه‌ریزی کرده بود، حرکت به پیش داشته باشد.
گاهی وقت‌ها هم مشکلات از بیرون نیست و از درون بانک‌هاست. بانک‌ها دچار مشکل هستند، تسهیلات را بیش از توان خود پرداخت می‌کنند. خودشان را مرتب متکی می‌کنند به منابع بانک مرکزی،
حساب‌های مالی‌شان دقیق و شفاف نیست، سودهایشان شفاف نیست. اینها مشکلات داخلی بانک‌هاست و باید در داخل بانک‌ها هم این مشکلات حل شود. حال اگر زمانی هر دو با هم شدند، یعنی هم از بیرون بانک‌ها فشار شروع شد و هم درون بانک‌ها، کار بسیار سخت و مشکل می‌شود.
در این دولت، اولین قدمی که تلاش کردیم برداریم ایجاد یک ثبات، آن هم یک ثبات پایدار، در بازارهای مالی و پولی بود. بی ثباتی خیلی مشکل درست می‌کند. مثلاً برگردید به نهم مهر سال 91 و از نهم به دهم بروید، ببینید در این مدت زمانی وضع ارز چگونه است. در عرض 24 ساعت 625 تومان قیمت ارز بالا می‌رود؛ از نه مهر تا ده مهر 91. بعد به دوازده مهر می‌رسیم، دو مرتبه در عرض این 48 ساعت قیمت ارز دویست تومان افزایش پیدا می‌کند. در عرض سه روز قیمت ارز 825 تومان افزایش پیدا می‌کند.
وقتی یک بی ثباتی‌ای هست که در عرض 24 ساعت قیمت ارز 20 درصد افزایش پیدا می‌کند، وارد کننده، صادر کننده، وام دهنده، همگی دچار سرگیجه می‌شوند که چه کار کنند و چگونه راه را ادامه دهند. بر می‌گردیم به اوایل سال 92؛ وقتی مردم در جامعه‌ای هستند که تورم 12 ماهه حدود 40 درصد است، تورم در بخش خوراکی 51 درصد است، تورم نقطه به نقطه حدود 45 درصد است، چگونه می‌شود پیش بینی کرد؟ چگونه می‌شود برنامه‌ریزی کرد؟ چگونه می‌شود کار کرد؟
حال این وضع با رشد منفی اقتصادی هم زمان شود که در سال 91 منهای 8/6 بوده، که اگر با نگرانی‌های سیاسی توأم شود، پیش بینی‌ها چه می‌شود؟ آینده را چگونه می‌شود ترسیم کرد؟ چطور می‌شود سرمایه گذاری کرد؟ چگونه می‌شود با دنیا در حال مبادله و معامله بود؟
شما دیدید که یک مرتبه صد سال به عقب برگشتیم.تمام تعاملات ما با دنیا از طریق بانک بود، یک دفعه به دنبال صرافی رفتیم. به صد سال پیش و زمان قاجار برگشتیم. برای اینکه سیستم‌های ما بسته شد و کار به جایی رسیده بود که یکی از آدم‌های معروف بانکی و اقتصادی - که قاعدتاً در سخنرانی نمی شود اسمش را برد - در برجام به من پیغام داد و گفت فلانی مذاکره کننده‌ها به تو گزارش دیگری ندهند، اگر همه چیز در برجام حل شود، سوئیفت محال است حل شود. یک آدم معروف و صاحب نام در مسائل اقتصادی و بانکی توسط یکی از دوستان به من پیغام داد و گفت سوئیفت امکان ندارد حل شود. بعد برای عده‌ای از بزرگان در کشور هم نامه‌ای نوشته بود که اصلاً امکان ندارد. بعد هم استدلال کرده بود. البته فکر او این بود که اساس این تحریم‌ها این بوده که سوئیفت را بیندند و این سیستم ارتباط بین المللی سوئیفت امکان ندارد برقرار شود. و شما می‌دانید چه تبلیغاتی هم در کشور راه افتاد که بانک مرکزی ناچار شد خبرنگاران را به اتاق مربوطه بیاورد و به آنها نشان دهد تا باور کنند. مثل این است که شما روز در اتاق نشسته‌اید و می‌گویید روز است، طرف باور نمی‌کند، ناچار هستید که او را به حیاط ببرید تا آفتاب را ببیند! چه کار کنیم، چاره دیگری نیست. شرایط ما این چنین شده بود.
در این شرایط اولین تلاش دولت بازگشت ثبات و آرامش به بازارها بود. فکر می‌کنم بزرگ ترین موفقیت دولت این بود؛ البته در بحث هایی که می‌کنیم، دوستان ما گاهی اختلاف نظر دارند که بزرگ ترین دستاورد دولت چیست. به نظر من بزرگ‌ترین دستاورد دولت بازگشت ثبات و آرامش به بازار است. عده‌ای می‌گویند بزرگ ترین موفقیت دولت تعامل با جهان است، بعضی‌ها می‌گویند بزرگ ترین موفقیت دولت در مسئله سلامت است، برخی می‌گویند بزرگ ترین موفقیت دولت در این است که به محیط زیست اهتمام دارد؛ کاری به این بحث‌ها نداریم.
حتماً یکی از موفقیت‌های قابل ملاحظه دولت بازگشت ثبات به بازار بود. ما امروز شاهد یک تورم تک رقمی همراه با رشد هستیم. همان طور که رئیس کل محترم بانک مرکزی هم اعلام کردند تا پایان امسال هم تورم سال ما تک رقمی خواهد بود، و اینکه در یک سال تورم تک رقمی باشد و رشد اقتصادی هم باشد، در تاریخ بعد از انقلاب اولین بار است. گاهی داشته ایم که تورم پایین آمده رشد دچار مشکل شده، گاهی رشد خوب بوده تورم دچار مشکل شده؛ ولی این دو با هم تاکنون نبوده. امسال هم حتماً یک رشد اقتصادی خوبی تا پایان سال داریم؛ هفت، شش یا شش و نیم درصد است، اما حتماً ان شاء الله همه پیش بینی‌های ما بر مبنای بالای شش درصد تا پایان سال خواهد بود. شش ماه اول را دیدید که 4/7 درصد بود و تا پایان سال هم به هر حال روشن خواهد شد.
همچنین سالی هم هست که تورم تک رقمی شده. این یک دستاورد بزرگ است. وضع ارز هم که یک ماهی است تلاطم بی جهتی پیدا کرده - البته آقای سیف استدلال‌هایی می‌کند و به گردن اربعین و سال نو مسیحی می‌اندازد، هنوز ما که قبول نکرده‌ایم، اربعین که معمولاً خیر و برکت و تولد عیسی مسیح (ع) هم خیر و برکت است و من بعید می‌دانم در این ایام ارز گران شود - به هر حال به غیر از نوسان کوتاه مدتی که باز هم نباید رهایش کنیم و بررسی کنیم که دقیقاً چه بوده، در مجموع در این سه سال و نیم آرامش خوبی در مسئله ارز داشتیم.
حتی من در جلسه قبلی سوال کردم که تورم ارز امسال نسبت به پارسال چقدر بود؟ گفتند در یک سال گذشته 2/5 یا 3/5 درصد در یک سال گذشته بوده. در مجموع تورم را اگر برمبنای دلار حساب کنیم، البته ایرادی هم بانک مرکزی همیشه دارد که محاسبه بر مبنای دلار دقیق نیست، چون در کشور ما الان واردات اجناس که فقط با دلار انجام نمی شود، معمولاً با ارزهای دیگر مثل یورو و ... انجام می‌گیرد. بنابراین معیار ما در بازار..
باید بیشتر یورو باشد تا دلار و وقتی به یورو حساب می‌کنیم از سال92 تا امسال، قیمت یورو کاهش پیدا کرده. در جلسه به ما گفتند در حال حاضر یورو 7/0 یا 8/0 درصد نسبت به سال 92 در مقایسه با ریال ما کاهش پیدا کرده. بنابراین اگر با یورو حساب کنیم که دارای کاهش هستیم. اگر هم با دلار حساب کنیم، می‌گویند در مقایسه با یورو، قیمت دلار 24 درصد افزایش پیدا کرده است. اگر ریال را با دلار هم حساب کنیم، می‌گویند در این سه سال و نیم مجموعاً 7/21 درصد بیشتر افزایش نبوده.
من می‌خواهم بگویم ما ثباتی را مشاهده می‌کنیم، حالا کاری به این رقم‌ها و یک درصد بالا یا پایین ندارم. ما امروز شاهد یک ثبات در بازار هستیم، به اضافه شروع رونق، شکستن رکود و حرکت به سمت رشد اقتصادی.
دوستان اقتصادی ما می‌دانند که حساسیت من در اقتصاد از روز اول ریاست جمهوری همیشه دو سه شاخص بیشتر نبوده؛ مسئله تورم، مسئله رشد اقتصادی، قیمت ارز و صادرات غیر نفتی حساسیت‌های من بوده که مرتب و روزانه اینها را دنبال می‌کردم. اگر همین شاخص‌ها درست حرکت بکند، خود به خود کل اقتصاد هم معلوم است که درست حرکت می‌کند؛ به هر حال اینها علامت‌ها و شاخص‌های اصلی هستند.
بحمدالله در صادرات غیر نفتی سال پیش رکوردی برای همه سال‌ها بود؛ از اول انقلاب و حتی قبل از انقلاب و آن اینکه صادرات غیرنفتی ما بر واردات پیشی گرفت. امسال هم تا پایان سال این پیشی پا برجا خواهد بود؛ آمار و ارقام تا اینجا نشان می‌دهد که باز هم صادرات غیر نفتی ما پیشی گرفته و تا پایان سال هم امیدواریم این چنین باشد. این یک شاخص بسیار مهم و قابل ملاحظه‌ای است.
این کار یک دستاورد بزرگ است. این دستاورد بزرگ، یعنی چه تورم تک رقمی، چه رشد اقتصادی بالای 6-5 درصد، پایداری اش بسیار مهم است. خودش هم که مهم است. بلا تشبیه مثل ایمان می‌ماند؛ ایمان خودش خیلی مهم است ولی حفظ ایمان هم به اندازه خود ایمان مهم است. اینکه آدم بتواند دین خود را تا لحظه آخر خوب حفظ کند. انقلاب هم همین طور است. انقلاب خیلی مهم است، به همان اندازه مهم است که ما انقلابی بودن را حفظ بکنیم. در شاخص‌های اقتصادی هم همین طور است. دستاورد اینها کار سختی است و آسان نیست، ولی حفظ آن هم به همان اندازه مهم است و اهمیت دارد و باید آن را حفظ بکنیم.
چطور توانستیم تورم را حساب شده مقداری بالاتر از پیش بینی مان از سال 92 پایین بیاوریم؟ البته عوامل مختلفی دارد. مهم ترین آن انضباط است؛ انضباط پولی و مالی و در این راه بانک مرکزی تلاش بسیار خوبی کرده و دولت هم حمایت کافی کرده برای اینکه این انضباط به وجود بیاید و بتوانیم در مسیر تورم قابل قبول برویم. مگر چند کشور در دنیا هستند که تورم دو رقمی دارند؟ معنی ندارد که در این شرایط جهانی تورم ما تورم دو رقمی باشد!
در این راه بحمدالله موفقیت بانک مرکزی خوب و قابل قبول بوده، قابل تحسین است و باید ادامه بدهد. ادامه اش به خیلی چیزها وابسته است. مخصوصاً به نقدینگی، رشد پایه پولی، و برای این منظور باید شما بانک‌ها کمک کنید. ما الان به رشد پایه پولی که نگاه می‌کنیم مسئولیت عمده بر عهده بانک هاست. بانک‌ها بدهی بالا می‌آورند، به بانک مرکزی فشار می‌آورند؛ فشار به بانک مرکزی یعنی فشار به پایه پولی. در اینجا باید حواس همه ما جمع باشد.
ممکن است کسی فکر کند بگوید بانک من اگر توانست پول بیشتری جذب کند، سپرده بیشتری جذب بکند، این نشانه موفقیت من است. گاهی وقت‌ها می‌شود که آدم فکر می‌کند تشنه است. آبی که جلوی او هست، حواسش نیست که آب شور است، خوردن این آب شور تشنگی او را بیشتر می‌کند، تشنگی را رفع نمی کند. در سود سپرده، اگر وارد رقابت ناسالم شدیم، این آب شور است، مسئله را حل نمی کند. اگر سود تسهیلات بانک افزایش پیدا کرد، اولین ضرر کننده اش خود بانک است؛ این نیست که بگوییم آن کسی که وام می‌گیرد ضرر می‌کند. این انجماد دارایی‌های بانک‌ها که کم و بیش ملاحظه می‌کنیم، چرا بخشی از دارایی‌ها منجمد است؟ چه چیزی باعث می‌شود؟ ما نباید از این آب شور استفاده بکنیم. ما باید برای رفع عطش از آب شیرین استفاده بکنیم. اگر در کشور رونق درست کنیم، بانک‌ها رونق پیدا می‌کند. رونق کشور - مثل مرغ و تخم مرغ - وابسته به رونق بانک‌های ماست.
ما امروز نیاز به رونق اقتصادی و رشد اقتصادی داریم. آیا بدون بانک می توانیم کاری انجام بدهیم؟ شدنی است؟ ما خوشحالیم که امسال تا اینجا تسهیلات بانک‌ها به بخش اقتصادی، مخصوصاً برای سرمایه در گردش، نسبت به پارسال افزایش خوبی دارد. مجموعاً تسهیلات ما نسبت به سال گذشته 43 درصد رشد دارد. این رقم بسیار خوبی است. از این رقم در حدود 63-62 درصد هم برای سرمایه در گردش است. این رقم هم قابل قبول است، در بعضی بخش‌ها هم تا 81-80 درصد بوده. این حرکت، حرکت خوبی است که امروز شروع شده.
15 هزار و ششصد میلیارد تومان تسهیلات برای 22 هزار و هشتصد بنگاه متوسط و کوچک پرداخت شده. این حرکت بسیار خوبی است. قرار ما هم از اول سال این بود که 16 هزار میلیارد تسهیلات داده شود. ان‌شاء الله رقمی هم بالاتر از این تا پایان سال پرداخت می‌شود. بنابراین وقتی رونق می‌خواهیم، وقتی می‌خواهیم بخش‌های اقتصادی و بنگاه‌های ما راه بیفتد، بانک‌ها باید به میدان بیایند و تسهیلات بدهند و این شکوفایی به نفع همه بانک‌ها خواهد بود.
در تورم حرکت ما حرکت خوبی بوده، همکاری بانک‌ها خوب بوده، نظارت بانک مرکزی خوب بوده، اما در سود به آن نقطه قابل قبول نرسیده‌ایم. چطور می‌شود در کشوری تورم – هم تورم 12 ماهه و هم تورم نقطه به نقطه – زیر ده درصد و تک رقمی باشد، آن وقت سود تسهیلات اینقدر بالا باشد؟ چطور اقتصاد می‌چرخد؟ برای چه کسی می‌صرفد؟ از آن طرف سود سپرده به آن رقمی که اعلام و ابلاغ شده نیاید و بخواهیم با آن بازی کنیم. چرا طرف برود سرمایه گذاری کند، مگر بیکار است؟ چرا این کار را بکند. سرمایه گذاری، پول را روی زمین آوردن و فعالیت کردن، دردسرهای فراوان، مشکلات و ریسک‌های فراوانی دارد؛ بنابراین مهم است سود تسهیلات را پایین بیاوریم.
اولین قدم سود بین بانکی بود. در سود بین بانکی حرکت خوبی شروع شد. سود بین بانکی نزدیک 30 درصد، 29 درصد بود. این رقم پایین آمد و الحمدلله به 19-18 درصد رسید. این یک حرکت مثبت بسیار خوبی است. در کنارش باید سود تسهیلات هم پایین بیاید، بهینه شود و متعادل شود تا اقتصاد ما رونق پیدا کند. این به نفع بانک هاست، به نفع همه ماست و بانک‌ها باید در این زمینه پیشتازی کنند.
البته بانک‌ها متفاوت اند. من بارها تأکید کرده ام، الان هم تأکید می‌کنم که بانک‌های ما باید طبقه بندی و دسته بندی بشوند و بانک مرکزی باید به طور منظم به مردم اعلام بکند. نمی شود همه را مثل هم نگاه بکنیم، و هر جا که تابلوی بانک زده، بگوییم چه فرقی می‌کند، این هم بانک است.گفت: میان ماه من تا ماه گردون فاصله خیلی زیاد است؛ از زمین تا آسمان فاصله است. بانک تا بانک داریم. چه کسی باید اعلام کند؟ رتبه بندی بانک‌ها را باید بانک مرکزی اعلام کند. البته من می‌دانم این کار، کار سختی است، بعد فشارها زیاد می‌شود؛ ولی کار بانک مرکزی این است. اعتماد مردم به بانک مرکزی است و بانک مرکزی باید به مردم بگوید ریسک شما در این بانک‌ها چه مقدار است و بر این مبنا بروند سرمایه‌گذاری کنند، بر این مبنا سپرده بگذارند، بر این مبنا مشارکت بکنند. این نکته اول است.
نکته دوم: بانک‌های ما باید قدرتمندتر ظاهر بشوند، دارایی بانک‌ها باید افزایش پیدا کند؛ چه بانک‌های دولتی و چه بانک‌های خصوصی، فرق نمی‌کند. ما امروز بعد از برجام می‌خواهیم با دنیا در تعامل باشیم. قدم‌های اولیه برداشته شده؛ البته ما بعد از برجام در اجرای توافقاتمان غیر از مسئله بانکی، در بقیه مسائل آنچه توافق ما با دنیا بوده، تقریباً می‌توانیم بگوییم نزدیک 100 درصد اجرایی و عملیاتی شده، اما در بحث بانک مقداری تأخیر داریم، مقداری کندی داریم، حالا مقداری از آن به خاطر تخلفات و عدم اجرای دقیق تعهدات از طرف امریکاست، از یک طرف ترس بانک‌های بزرگ است؛ اما یک طرف هم طرف ماست؛ جاذبه طرف ما هم کم است. جاذبه را تنها با بزک نمی‌شود درست کرد. به هر حال یک زیبایی خداداد نیاز دارد. بزک در حد خودش، صورت مالی درست کردن که کار بانک را درست نمی‌کند.
بانک‌های ما باید قدرتمند شوند، باید قوی بشوند، باید سرمایه آنها بالا بیاید؛ نه اینکه با وام سرمایه را بالا ببرند. سهامدارها از پول مبارک خودشان بدهند. دولت هم در بعضی از بانک‌ها سهمی که دارد می‌تواند بفروشد و یک مقدار از این راه تقویت بکند. خارجی‌ها هم می‌توانند سهام را بخرند. از این راه هم یک مقدار تقویت بشود. صندوق توسعه ملی هم در این زمینه می‌تواند کمک کند. همه دست به دست هم بدهیم. باید بانک‌های ما زنده بشوند، پررونق شوند، پر جاذبه بشوند، وقتی بانک ما رونق پیدا کند، خود خارجی‌ها می‌آیند سراغ شما، نه اینکه شما به سراغ آنها بروید. دنیا دنبال پول است، دنبال سود است، وقتی ببینید بانکی بانک درستی است، دارد درست کار می‌کند و قابل اعتماد است، به سمتش
می‌آیند. باید تقویت بانک‌ها را انجام بدهیم.
ما به سهم خودمان در دولت، تبصره‌های 35 و 36 را در اصلاح بودجه سال 95 به مجلس بردیم و این دو تبصره تصویب شد که به معنای هم کمک به دارایی بانک‌ها بود و هم پرداخت بخشی از بدهی به بانک بود. بحمدالله دولت برای اولین بار این کار آورد. من که یاد ندارم در بعد از انقلاب – حالا قبل از انقلاب بوده است نمی‌دانم - هیچ دولتی بیاید و بگوید که می‌خواهم بدهی‌هایم را پرداخت کنم. تنها دولت یازدهم به بانک مرکزی و بانک‌های دیگر می‌گوید که من می‌خواهم بدهی خودم را به شما پرداخت کنم.
اولاً بدهی شفاف بشود، چون متأسفانه بدهی‌ها شفاف نیستند. در مواردی به ریز جزئیات هم وارد شدیم. اولاً بدهی‌ها کاملاً شفاف و دقیق باشد. بعد هم اینکه دولت متعهد به پرداخت بدهی خود بشود و این دولت این کار را آغاز کرده است. و لذا بدهی ما به بانک مرکزی و
بانک‌های دیگر کاهش یافته است. این قدم اول است که برداشته شده است. البته بایستی قدم‌های زیادی در این زمینه برداشته بشود.
در این زمینه همه باید دست به دست هم بدهیم که بانک‌ها را کمک کنیم و بانک‌ها هم اقتصاد کشور را کمک کنند. و بدانید که سود کوتاه مدت به نفع بانک‌ها نیست. سود بلند مدت؛ منافع ملی است که سود بلند مدت همه ما را تضمین می‌کند. همه باید دست به دست هم بدهیم. همه باید کمک کنیم.
البته ما پارسال و امسال به خاطر قیمت نفت شرایط خیلی سختی داشتیم. به هر حال در سال 94 در برخی ماه‌ها قیمت نفت به 25-26 دلار رسید، قیمت نفتی که در سال 92 حدود 108 دلار تا 112 دلار بود. مشخص است که این مسائل فشار می‌آورد و مشکلات به وجود
می‌آورد. ما هم باید از این مشکلات عبور کنیم. تقریباً در همه کشورهای صادر کننده نفت، این کاهش قیمت نفت هم در تورم این کشورها اثر گذاشت، هم در رشد اقتصادی و هم در ارزش پول ملی این کشورها اثر گذاشت؛ البته در هر کدام به صورتی اتفاق افتاد.
بحمدالله ما توانستیم هم در آخر سال 93 و هم سال 94 و سال 95 از این مشکلات عبور کنیم، عبور کردیم و عبور می‌کنیم. این نشان می‌دهد که اقتصاد ما اقتصاد مقاومتی است. اگر اقتصاد ما مقاومتی نبود،
نمی‌توانستیم در برابر این تکانه شدید ایستادگی کنیم، بتوانیم رشدمان را ادامه بدهیم، تورم ما افزایش پیدا نکند و بتوانیم فعالیت‌های اقتصادی را ادامه بدهیم.
بعد هم اینکه بعد از برجام صنعت نفت ما انصافاً کار بسیار بزرگی انجام داد. به طور معمول وقتی که برجام اجرایی شد، اگر می‌خواستیم تولید و صادرات نفت را به شرایط قبل برگردانیم، زمان زیادی لازم داشت؛ چاه‌هایی که بسته شده بود بایستی دوباره باز شود، تعمیر شود، زنگ زدایی شود، خیلی تفصیلات دارد. مبلغی نزدیک به یک میلیارد دلار هم نیاز بود برای اینکه این چاه‌ها تعمیر و به روز بشود تا بتواند نفت بدهد. این کار انجام گرفت. برجام در چه تاریخی اجرایی شد، در اواخر دی‌ماه سال قبل؛ برجام در 26 یا 27 دی‌ماه سال 94 اجرایی شد.
شرکت نفت ما در بهمن و اسفند 94 تا تیرماه 95 تقریباً توانست به شرایط قبل برگردد. این خیلی مهم است. اینکه تولید نفت خام را در عرض شش ماه، یک میلیون بشکه افزایش بدهیم، این یک افتخار بزرگ برای همه مهندسین، کارگران صنعت نفت و دولت یازدهم است.
ما توانستیم این شرایط را برگردانیم. اگر این شرایط را بر نمی‌گردانیم در اوپک هم موفق نمی‌شدیم. اینکه در اوپک توانستیم موفق شویم و سهم صادرات نفتی خودمان را حفظ کنیم، به خاطر توانمندی و قدرت ما بود. این توانمندی و قدرت به خوبی انجام گرفت و ما امروز می‌توانیم با شرایط بهتری نسبت به سال گذشته عمل کنیم.
خبرنگاری در یک مصاحبه مطبوعاتی پرسید که خواص برجام چه بود؟ گفتم شما از آن طرف پاسخ بده که اگر برجام نبود چه می‌شد؟ اگر برجام نبود فروش نفت امسال ما نصف می‌شد؛ یعنی نصف همین مقدار که الان می‌فروشیم. یک قدم دیگر جلو برویم، اگر از ابتدای مذاکرات هسته‌ای، با موفقیت پیش نمی‌رفتیم، فروش نفت ما الان به جای 2 میلیون و 300 هزار بشکه نفت خام در روز به 200 هزار بشکه می‌رسید و باز هم پایین‌تر می‌آمد.
آن وقت چه می‌کردیم؟ برخی‌ها از سر سیری صحبت می‌کنند. حالا بیماری که دارای مشکلات فراوان بوده، درمان شده است و همه چیز درست شده است، الان راه می‌رود، غذا می‌خورد، سرکار می‌رود. حالا می‌گویند نه خیر، این کار شما در بیمارستان خوب نبوده است. می‌گوییم چرا؟ می‌گویند این بیماری که چند ماه مرخص شده است نمی‌تواند در مسابقات دو شرکت کند! واقعاً این طور است؟ کسی این طور قضاوت می‌کند؟ همه دنیا می‌گویند که برجام افتخار جمهوری اسلامی ایران است، آنها هم که دشمن ما هستند مانند اسرائیل و تندروهای امریکا می‌گویند ایرانی‌ها طرف مقابل را فریب داده‌اند. اما چند نفری معلوم نیست چطور فکر می‌کنند، صحبت می‌کنند، چطور مقاله می‌نویسند و در روزنامه بر چه مبنایی تیتر می‌زنند؟ می‌خواهیم چه کار کنیم؟ والله بالله این دروغ گفتن مانند همان آب شور است، خاصیت ندارد، در تاریخ ایران هیچ جناحی با آب شور پیشرفت نکرده است. این قدر آب شور نخورید، عطش شما بیشتر می‌شود و فردا بیشتر داد می‌زنید. آب شیرین وجود دارد، از آب شیرین استفاده کنید. این قدر آب شور مصرف نکنید.
همه باید کنار هم بیاییم. همه ما کارهای بزرگی انجام دادیم؛ یعنی کل ملت ایران، نه تنها بانک مرکزی و بانک‌ها، نه تنها دولت یازدهم، بلکه همه دست به دست هم دادیم. همه مردم، ارکان و همه قوا کنار همدیگر قرارگرفتیم؛ به ارشادها و توصیه‌های رهبری عمل کردیم و امروز به اقتصاد مقاومتی رسیده‌ایم. اقتصاد مقاومتی یعنی چه؟ یعنی صادرات غیر نفتی ما بیشتر از واردات بشود؛ این یعنی اقتصاد مقاومتی. یعنی وقتی اراده می‌کنیم در شش ماه یک میلیون تولید نفت خام را بالا می‌بریم؛ این یعنی اقتصاد مقاومتی. یعنی وقتی که اراده می‌کنیم که به 800/22 واحد متوسط و خرد تسهیلات و رونق بدهیم، این کار را در مدت یک سال انجام می‌دهیم؛ این یعنی اقتصاد مقاومتی. یعنی تولید گازمان را ان شاء الله تا پایان دولت یازدهم در منطقه پارس جنوبی به رقمی می‌رسانیم که برای اولین بار برداشت ما از قطر بیشتر خواهد بود. به این اقتصاد مقاومتی می‌گویند.
برخی فکر می‌کنند اقتصاد مقاومتی مسئله عجیب و غریبی است. همین موضوعاتی که من گفتم اقتصاد مقاومتی است. اگر بتوانیم صادرات را بیشتر کنیم، اگر بتوانیم تولید داخلی‌مان را بالا ببریم، اگر بتوانیم رونق بدهیم، اگر بانک‌های ما قوی بشود، اگر بانک‌های ما در دادن تسهیلات قدرتمند باشد، اگر سود تسهیلات را پایین‌تر بیاوریم، اگر تورم را تک رقمی نگه داریم، اگر رشد اقتصادی ما بالاتر از 6/5 باشد یعنی مسیر در مسیر اقتصاد مقاومتی است.
اقتصاد مقاومتی یعنی اقتصاد قوی‌ای که اگر قیمت نفت مقداری ارزان شد یا گران شد و فشاری از بیرون آمد، این تکانه نتواند اقتصاد ما را به هم بریزد. و ما امروز در مسیر اقتصاد مقاومتی حرکت می‌کنیم. اگر تمام 24 سیاستی را که در اقتصاد مقاومتی آمده است بخوانید و اعضای دولت و اعضای اقتصادی دولت به مردم بگویند، از ابتدای دولت غیر از 24 مورد مذکور، ما راه دیگری غیر از این سیاست‌ها انتخاب نکرده‌ایم. قبل از اینکه این سیاست به ما ابلاغ بشود، راه ما همین بوده است، و آن را قبول داریم، و همین هم که رهبری معظم تأکید می‌کنند درست است.
ما باید روی پای خودمان بایستیم؛ البته به این معنا نیست که با دنیا رابطه برقرار نکنیم. در دنیای امروز نمی‌شود. نمی‌شود که صادرات نداشته باشید؛ نمی‌شود که واردات نداشته باشید؛ نمی‌شود که مسافرت نروید. نمی‌شود که مسافر نپذیری. نمی‌شود که علم را صادر یا وارد نکنید. دنیای امروز دنیای ارتباطات است.
اگر همین فردا سیستم ارتباط جهانی مثل تلفن و اینترنت قطع شود؛ همه طرح‌هایی که الان رفتیم و دیدیم که آقای سیف نشان دادند یا برای نظارت بیشتر و دقت در نظارت بیشتر بود؛ نسبت به آنهایی که از بانک وام می‌گیرند یا برای واردات از بانک‌ها ارز می‌گیرند، که این پول کجا رفت؟ کجا خرید شد؟ در کدام گمرک وارد شد؟ الان این کالا کجاست؟ یکی از سامانه‌ها این بود. یا اینکه بانک‌هایی که از بانک مرکزی پول
می‌گیرند، چقدر گرفته‌اند؟ چقدر مانده است؟ چقدر داده‌اند؟ یا اینکه حساب‌های بانک‌ها الان چه وضعیتی دارد. گردش مالی آنها چطور است. یا برای رفاه مردم بود؛ گفتند از این به بعد کارت هم لازم نیست، مردم با همین موبایل می‌توانند به فروشگاه‌ها بروند و خرید کنند. دیگر لازم نیست که کارت بکشند، همین موبایل را روی دستگاه نگه می‌دارند و عمل می‌کند. امتحان هم کردیم؛ حالا نمی‌دانم چقدرش درست بود! البته شوخی کردیم، گفتند نه، واقعاً همین طور است. اینها برای خدمات مردم و رفاه مردم است. واقعاً زندگی مردم عوض شده است.
الان خرید هم که موبایلی شده است. اگر موبایل را از این مردم بگیرید چه می‌شود؟ واقعاً سبک زندگی عوض شده است. الان اگر کسی موبایل خودش را فراموش کند، یک گمشده دارد. دیگر استقرار ندارد. حواسش جمع نیست. نه اینکه آن اطلاعات را می‌برند، در زندگی به این عادت کرده است. اینها جزو سبک زندگی جدید ماست. البته باید از این سبک زندگی جدید درست استفاده کنیم. باید روش استفاده از این ابزارها و امکانات را بیاموزیم. مهارت آموزی برای استفاده از وسایل جدید برای نسل جوان ما یک ضرورت است. بچه‌ها و جوان‌ها باید خوب یاد بگیرند که از این وسایل چطور به درستی و به خوبی به نفع خود، خانواده محترمشان و کشور عزیزشان استفاده کنند. بله، اگر درست آموزش ندهیم ممکن است که سوء استفاده هم باشد. ممکن است مشکلاتی هم برای ما ایجاد کند.
عرض خودم را در این جمله خلاصه کنم؛ اولاً از بانک‌ها تشکر
می‌کنم، برای اینکه در همین امسال و در اقتصاد مقاومتی و برای همین تسهیلات به 800/22 واحد و بقیه موارد کمک، تلاش و کوشش کردند. برخی بیشتر و برخی کمتر، از آنها ممنون و متشکریم.
همه باید دست به دست هم بدهیم. باید سود را متعادل بکنیم. به هرحال مبنای ما تورم است. تورم تک رقمی است، باید سود سپرده‌ها هم متعادل باشد، سود تسهیلات هم باید متعادل و حساب شده باشد. رقابت تخریبی با هم نکنیم چون به نفع ما نیست. همه ما متعهد به قانون باشیم. باید بانک مرکزی نظارت‌های خود را افزایش بدهد. باید نظارت دقیق-تری انجام بدهد. دولت با همه توان از بانک مرکزی حمایت می‌کند؛ حالا برخی می‌گویند که دولت همان بانک مرکزی است، ولی بانک مرکزی می‌گوید که من مستقل هستم، ما هم قبول داریم. دولت به بانک مرکزی کمک می‌کند. بله، بانک مرکزی هم در چارچوب قانون استقلال دارد. ما هم کمک می‌کنیم. به بانک‌ها هم باید کمک کنیم. نظارت بایستی نظارت دقیق‌تری باشد.
پایان تمامی فعالیت‌های ما باید عظمت و رونق کشور باشد. باید آرامش مردم باشد. باید قطعیت‌ها نسبت به آینده اقتصاد باشد. ما باید آینده روشن را پیش روی مردم قرار بدهیم و اگر این کار را بکنیم، مردم ما مردم بسیار خوب، خالص و پاکی هستند، آماده‌اند که به کمک دولت و همدیگر بیایند و ان شاء الله بتوانیم در سایه یاری همدیگر شاهد کشوری پررونق‌تر در اقتصاد و بانک‌های قدرتمندتر باشیم که بتوانند با بانک‌های خارجی در تعامل مثبت و خوب برای کشور باشند و ان شاء الله شاهد باشیم همه وعده‌های این دولت به مردم و وعده‌های خود شما به بخش‌های اقتصادی را بتوانیم اجرایی و عملیاتی کنیم؛ به حول و قوه الهی.
والسلام علیکم و الرحمة الله و برکاته