عباس ملکی

برجام با شرکای باقی مانده چگونه پیش خواهد رفت؟ آیا اروپا می تواند به تجارت با ایران ادامه دهد؟ روسیه و چین چقدر پای ایران و برجام باقی خواهند ماند؟ مسائل منطقه در این بین چه نقشی دارد؟ اینها سوالاتی است که تلاش کردم در گفت وگو با روزنامه شرق به آن پاسخ دهم. این مصاحبه توسط زینب اسماعیلی تهیه و تنظیم و در روزنامه شرق مورخ ۲۰ خرداد ۹۷ به چاپ رسیده‌است.

انقلاب اسلامی ایران بی‌گمان اصیل‌ترین انقلاب به معنای واقعی کلمه در سطح جهانی است و عجیب آنکه به‌دلیل کم‌کاری نخبگان ایرانی در این سال‌ها، کمتر برای جهانیان شناخته شده است.

جلسه نقد و بررسی کتاب امنیت انرژی روز سه شنبه مورخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ در محل تالار تدبیر مرکز بررسی‌های استراتژیک برگزار شد.

به مناسبت اولین سالگرد رحلت آیت الله هاشمی رفسنجانی، کنگره بزرگداشت ایشان روز سه‌شنبه مورخ 19 دی 1396 در محل سالن اجلاس سران برگزار شد. مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات این کنگره در دو جلد تحت عنوان «روایت آیت‌الله» توسط آقای یاسر هاشمی رفسنجانی منتشر شد. مقاله اینجانب تحت عنوان «تحلیل رفتار سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی بر اساس نامه‌های متبادله میان ایشان و صدام حسین» در این کتاب وجود دارد که فایل آن در پیوست قابل دریافت و مطالعه است. خلاصه‌ای از این مقاله به شرح زیر تقدیم می‌شود.

نقش سیاست‌گذاری جلب حمایت افکار عمومی و تبدیل تحلیل سیاسی مردم به توصیۀ سیاسی برای دولت است. سیاست‌گذاری به یاری جامعه و سیاسیون می‌آید تا حلقۀ ارتباطی بین جامعه و قدرت باشد. درک این پیوند به سیاست‌گذاران یاری می‌کند تا توصیه‌های بهتر و مؤثرتری بنویسند.

شماره پاییزی «فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی» منتشر شد. این شماره از فصلنامه، تحت عنوان ویژه‌نامه «سیاست‌خارجی و انرژی» به چاپ رسیده‌است.

دکتر عباس ملکی دانشیار سیاست گذاری انرژی در دانشگاه صنعتی شریف و سردبیر فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی مرکز بررسی‌های استراتژیک در مصاحبه با امتداد به تحلیل سخنرانی ترامپ درباره ایران، برجام و سپاه پاسداران پرداخته است.

کتاب «راه ابریشم جدید؛ یک کمربند، یک جاده: نظریه چینی برای رهایی از محدودیت‌های استراتژیکی» نوشته عباس ملکی و مجید رئوفی منتشر شد. این کتاب به تحلیل استراتژی جدید چین در احیای جاده تاریخی ابریشم می‌پردازد.

این مقاله به دنبال بررسی بخش بالادستی صنعت نفت و چالشها و آسیبهای توسعه این بخش از صنعت است.

فارسی زبان ملی و رسمی ایران و از مهم‌ترین عناصر فرهنگی زندگی ایرانیان است. زبان و خط فارسی در عصر جدید با چند مسئلۀ عمده روبروست. رواج نیافتن بسیاری از واژه‌های نوساخته، پراکندگی رسم‌الخط، دشواری‌های مربوط به گسترش زبان فارسی در جهان، و اُفت مهارت‌های نگارشیِ ایرانیان ـ‌به‌ویژه نسل جوان‌ـ از مهم‌ترین مسائل زبان فارسی امروز است. برای برطرف ساختن این مشکلات، چاره‌هایی اندیشیده شده است که از جملۀ آن‌ها تأسیس نهادهایی همچون «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» و «بنیاد سعدی» و فعالیت‌های تصمیم‌گیرندگان و پژوهندگان این نهادها است. گرچه چاره‌اندیشی‌ها تاحدودی موجب رفع بعضی مشکلات شده است، اما پاره‌ای ضعف‌ها و کاستی‌ها همچنان برجاست. سیاست‌گذاری کمک می‌کند کارهای صورت‌گرفته ارزیابی شود، ضعف‌ها و مشکلات شناسایی و راهکارهای تازه و کارآمد برای برطرف ساختن آن‌ها به سیاست‌گذاران عرضه شود. در این مقاله، چند راهکار سیاستی کلّی و ساده اما کلیدی برای بعضی از مشکلات زبان فارسی در حوزۀ واژه‌گزینی، گسترش زبان فارسی، مهارت‌های نگارشی و دستور خط فارسی عرضه شده است.

این مقاله استدلال می‌کند که اهمیت راهبردی منابع نفتی در سطح جهانی و داخلی کاهش یافته است و به‌این‌ترتیب نفت دیگر کالایی به‌اندازه گذشته مهم نیست. افزایش مقاومت اقتصاد ملی و جهانی نسبت به تغییرات عرضه نفت ایران از نشانه‌های این تحول است. تحولی دیگر افزایش خطر کاهش غیرمنتظره تقاضای نفت است، خطری که سایه آن همواره در سال‌های اخیر بالاسر این صنعت احساس شده است. درواقع نگرانی از امنیت عرضه در دهه‌های اخیر کم‌رنگ و نگرانی از امنیت تقاضا برجسته شده است. مفهوم اوج نفت نیز در این راستا بررسی و نظریه تازه‌ای درباره آن پیشنهاد شده است، نظریه‌ای برای یک تغییر پارادایم درباره این مفهوم و عطف توجه از ایده اوج عرضه به ایده اوج تقاضا. در نتیجه این تحولات تا حدود زیادی اهرم نفت به‌مثابه ابزار اعمال اراده سیاسی را از دست عرضه‌کنندگان خارج و به دست مصرف‌کنندگان سپرده است همچنین امنیت بلندمدت اقتصادی تولیدکنندگان و آینده بازار نفت ایشان را به چالش کشیده است. اما از سویی دیگر کشورهای داری منابع نفت ارزان را در مزیت رقابتی قرار داده است. این مقاله پیشنهادهایی برای این وضعیت تازه دارد.

انرژی یکی از عوامل اصلی توسعة هر کشور محسوب می‌شود و تعیین و اجرای راهکارهای مناسب در کلیه‌ی حوزه‌های مربوط به انرژی تسهیل کننده‌ی توسعه‌ی پایدار در کشور خواهد بود. حوزه حمل و نقل به عنوان مصرف کننده نهایی انرژی از این امر مستثنا نیست. یافتن راهکارهایی برای بهبود سبد حامل های انرژی در بخش حمل و نقل، به عنوان پر مصرف ترین بخش های انرژی کشور امری ضروری است. در این رهگذر استفاده از ابزار و چارچوب های سیاستگذاری نوین، که شرایط توسعه پایدار را مهیا می سازد پسندیده و مفید به نظر می‌رسد.