
En
عباس ملکی
دانشیار سیاست گذاری انرژی در دانشگاه صنعتی شریف و سردبیر فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی
صنعتی شریف، موسسه تکنولوژی ماساچوست (ام آی تی)
دکتری مدیریت استراتژیک
تخصصها
- - مدیریت استراتژیک
- - امنیت انرژی
- - سیاستگذاری انرژی
- - مطالعات دریای خزر
دیپلمات و استاد دانشگاه ایرانی است که در سال ۱۳۳۶ در شهر قم متولد شده است. وی در سال ۱۳۵۴ وارد دانشگاه صنعتی شریف شد و تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی در رشته مهندسی مکانیک آغاز کرده و مدرک کارشناسی ارشد خود را نیز در رشته مهندسی صنایع از همین دانشگاه دریافت نمود. وی فارغالتحصیل مقطع دکترا در رشته مدیریت استراتژیک است. هم اکنون معاون امور بینالملل مرکز تحقیقات استراتژیک است. او عضو پیوسته رابرت ویلهلم مرکز مطالعات بینالمللی مؤسسه تکنولوژی ماساچوست بوده است. او از ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۷، معاون وزیر امور خارجه ایران و از ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۲ عضو هیئت مذاکره کننده ایران برای پایان جنگ بودهاست. او هماکنون رئیس مؤسسه مطالعات دریای خزر، محقق ارشد در پروژه سیاستگذاری انرژی، مرکز مطالعات بینالمللی در مؤسسه تکنولوژی ماساچوست (ام آی تی) و دانشیار سیاستگذاری انرژی، گروه سیستمهای انرژی، دانشکده مهندسی انرژی در دانشگاه صنعتی شریف است. او عضو دفتر مشاورت رهبر ایران در امور بینالمللی نیز بودهاست.
جهت آشنایی بیشتر با تخصص و سوابق علمی دکتر ملکی به تارنمای ایشان به نشانی Sharif.edu/~maleki مراجعه فرمایید.
جهت آشنایی بیشتر با تخصص و سوابق علمی دکتر ملکی به تارنمای ایشان به نشانی Sharif.edu/~maleki مراجعه فرمایید.
مقالات
فصلنامه علمی-پژوهشی «مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی» منتشر کرد:
نکاتی پیرامون تحریم و آینده ایران
سال 1398 با حوادث تکاندهندهای آغاز شد. نخست اینکه سیلهای متعدد و ویرانگری رخ داد و بعضی هموطنان جان خود را از دست دادند، بعضی بیخانمان شدند و بعضی صدمه بسیار دیدند. مدیریت بحران سیل نخستین چالش دولت در سال جدید بود. چالش دوم مسئله تشدید تحریمهای آمریکا علیه ایران بود. دولت آمریکا که در 1397 رسماً از برجام خارج شد، در سال جاری تحریمهای جدید و سختی علیه ایران اعمال کرد. نظر به اهمیت این مسئله در سیاست خارجی ایران، در بخشی از این یادداشت، میخواهم نکاتی را پیرامون آن گوشزد کنم.
دکتر عباس ملکی دانشیار دانشگاه صنعتی شریف و سردبیر مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی در بخش «سخن سردبیر» فصلنامه شماره ۲۸ ویژه زمستان ۹۷ نگاهی دوباره به انقلاب اسلامی ایران انداخته است.
محمد رضوانیپور
نشست تخصصی بررسی بازارهای LNG در خاورمیانه
در نشست بررسی بازارهای LNG در خاورمیانه، دکتر حامد نیکحالت فارغالتحصیل اقتصاد نفت از دانشگاه امپریال کالج لندن و دکتر غلامرضا منوچهری معاون شرکت ملی نفت و دکتر مصطفوی به ارائه مباحث خود در این موضوع پرداختند.
پیشنهادی برای مقابله با فشارهای خارجی ناشی از خروج آمریکا از برجام
شکاف داخلی را کم کنیم
برجام با شرکای باقی مانده چگونه پیش خواهد رفت؟ آیا اروپا می تواند به تجارت با ایران ادامه دهد؟ روسیه و چین چقدر پای ایران و برجام باقی خواهند ماند؟ مسائل منطقه در این بین چه نقشی دارد؟ اینها سوالاتی است که تلاش کردم در گفت وگو با روزنامه شرق به آن پاسخ دهم. این مصاحبه توسط زینب اسماعیلی تهیه و تنظیم و در روزنامه شرق مورخ ۲۰ خرداد ۹۷ به چاپ رسیدهاست.
انقلاب اسلامی ایران بیگمان اصیلترین انقلاب به معنای واقعی کلمه در سطح جهانی است و عجیب آنکه بهدلیل کمکاری نخبگان ایرانی در این سالها، کمتر برای جهانیان شناخته شده است.
جلسه نقد و بررسی کتاب امنیت انرژی روز سه شنبه مورخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۷ در محل تالار تدبیر مرکز بررسیهای استراتژیک برگزار شد.
چهل و ششمین نشست «گفتگوهای راهبردی» برگزار میشود:
نقد کتاب امنیت انرژی
چهل و ششمین نشست از سلسله نشستهای «گفتگوهای راهبردی» با سخنرانی دکتر عباس ملکی (استاد دانشگاه صنعتی شریف) و دکتر غلامحسین حسنتاش (عضو هیئت علمی موسسه مطالعات بینالمللی انرژی) با موضوع نقد کتاب «امنیت انرژی» برگزار میشود.
به مناسبت اولین سالگرد رحلت آیت الله هاشمی رفسنجانی، کنگره بزرگداشت ایشان روز سهشنبه مورخ 19 دی 1396 در محل سالن اجلاس سران برگزار شد. مجموعه سخنرانیها و مقالات این کنگره در دو جلد تحت عنوان «روایت آیتالله» توسط آقای یاسر هاشمی رفسنجانی منتشر شد. مقاله اینجانب تحت عنوان «تحلیل رفتار سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی بر اساس نامههای متبادله میان ایشان و صدام حسین» در این کتاب وجود دارد که فایل آن در پیوست قابل دریافت و مطالعه است. خلاصهای از این مقاله به شرح زیر تقدیم میشود.
مطالعة نتایج احتمالی تحریم اهمیت زیادی برای کشورهای درگیر در تحریم دارد، چه برای کشورهای تحریمکننده و چه کشورهای هدف (تحریمشونده)؛ زیرا رهبران سیاسیای که در این کشورها مسئول تصمیمگیری هستند، علاقه دارند که پیشاپیش از نتایج احتمالی اقدامات خود آگاه شوند. آنها همچنین مشتاقاند اثرهای سناریوهای مختلفِ محتمل را، در صورت اقدامات متقابل و رفتوبرگشتی، بدانند. بنابراین، تجزیهوتحلیل تحریمها بهعنوان یک بازی، بهمنظورِ دیدن نتایج آن بازی، برای کشورهایی مانند ایالات متحدة آمریکا (بهعنوان یک تحریمکننده) و ایران (بهعنوان یک کشور هدف) ضروری است.
در کشورهای مختلف از روشهای گوناگونی برای معاینۀ فنی خودروها استفاده میشود. این روشها حاوی انواع مختلف بارگذاری بر خودرو در آزمون آلایندگی و همچنین آلایندههای مورد سنجش در آزمون هستند. دکتر عباس ملکی (دانشیارِ دانشکدۀ مهندسی انرژی در دانشگاه صنعتی شریف) و امین حسنی (دانشجوی دکتریِ دانشکدۀ مهندسی انرژی دانشگاه صنعتی شریف) در مقالهای به تکامل روش معاینه فنی خودروها و ضرورت بازنگری در شیوه فعلی معاینه فنی در تهران پرداختند.
نقش سیاستگذاری جلب حمایت افکار عمومی و تبدیل تحلیل سیاسی مردم به توصیۀ سیاسی برای دولت است. سیاستگذاری به یاری جامعه و سیاسیون میآید تا حلقۀ ارتباطی بین جامعه و قدرت باشد. درک این پیوند به سیاستگذاران یاری میکند تا توصیههای بهتر و مؤثرتری بنویسند.
شماره پاییزی «فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی» منتشر شد. این شماره از فصلنامه، تحت عنوان ویژهنامه «سیاستخارجی و انرژی» به چاپ رسیدهاست.
مصاحبه دکتر عباس ملکی پیرامون سخنرانی ترامپ درباره ایران و برجام
جنگ روانی ترامپ
دکتر عباس ملکی دانشیار سیاست گذاری انرژی در دانشگاه صنعتی شریف و سردبیر فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست گذاری عمومی مرکز بررسیهای استراتژیک در مصاحبه با امتداد به تحلیل سخنرانی ترامپ درباره ایران، برجام و سپاه پاسداران پرداخته است.
رشد بالای مصرف انرژی در ایران و برابری عرضه و تقاضای انرژی در آینده نزدیک
ده سال تا تبدیل شدن به کشور واردکننده انرژی
پیرو رشد اقتصادی، رشد جمعیت و بالا رفتن استانداردهای سطح زندگی در ایران، در دهه گذشته مصرف انرژی در بخشهای مختلف ازجمله بخش ساختمان رشد نسبتاً زیادی داشتهاست. بهگونهای که از سوی مراکزمختلفاعلام شدهاستکه با ادامه همین روند درکمتر از ده سال آینده عرضه و تقاضای انرژی برابر و سپس ایران به یک کشور واردکننده انرژی تبدیل میشود.
کتاب «راه ابریشم جدید؛ یک کمربند، یک جاده: نظریه چینی برای رهایی از محدودیتهای استراتژیکی» نوشته عباس ملکی و مجید رئوفی منتشر شد. این کتاب به تحلیل استراتژی جدید چین در احیای جاده تاریخی ابریشم میپردازد.
برای ایران، روسیه یک همسایۀ قابلاعتناست. روسیه گرچه ابرقدرت نیست، اما قدرت بزرگی در روابط بینالملل است. اگر نتوان بهصورت دائم به روسیه اعتماد کرد -که به هیچ کشوری نمیتوان- اما میتوان از مزایای روابط با روسیه منتفع شد.
این مقاله به دنبال بررسی بخش بالادستی صنعت نفت و چالشها و آسیبهای توسعه این بخش از صنعت است.
فارسی زبان ملی و رسمی ایران و از مهمترین عناصر فرهنگی زندگی ایرانیان است. زبان و خط فارسی در عصر جدید با چند مسئلۀ عمده روبروست. رواج نیافتن بسیاری از واژههای نوساخته، پراکندگی رسمالخط، دشواریهای مربوط به گسترش زبان فارسی در جهان، و اُفت مهارتهای نگارشیِ ایرانیان ـبهویژه نسل جوانـ از مهمترین مسائل زبان فارسی امروز است. برای برطرف ساختن این مشکلات، چارههایی اندیشیده شده است که از جملۀ آنها تأسیس نهادهایی همچون «فرهنگستان زبان و ادب فارسی» و «بنیاد سعدی» و فعالیتهای تصمیمگیرندگان و پژوهندگان این نهادها است. گرچه چارهاندیشیها تاحدودی موجب رفع بعضی مشکلات شده است، اما پارهای ضعفها و کاستیها همچنان برجاست. سیاستگذاری کمک میکند کارهای صورتگرفته ارزیابی شود، ضعفها و مشکلات شناسایی و راهکارهای تازه و کارآمد برای برطرف ساختن آنها به سیاستگذاران عرضه شود. در این مقاله، چند راهکار سیاستی کلّی و ساده اما کلیدی برای بعضی از مشکلات زبان فارسی در حوزۀ واژهگزینی، گسترش زبان فارسی، مهارتهای نگارشی و دستور خط فارسی عرضه شده است.
این مقاله استدلال میکند که اهمیت راهبردی منابع نفتی در سطح جهانی و داخلی کاهش یافته است و بهاینترتیب نفت دیگر کالایی بهاندازه گذشته مهم نیست. افزایش مقاومت اقتصاد ملی و جهانی نسبت به تغییرات عرضه نفت ایران از نشانههای این تحول است. تحولی دیگر افزایش خطر کاهش غیرمنتظره تقاضای نفت است، خطری که سایه آن همواره در سالهای اخیر بالاسر این صنعت احساس شده است. درواقع نگرانی از امنیت عرضه در دهههای اخیر کمرنگ و نگرانی از امنیت تقاضا برجسته شده است. مفهوم اوج نفت نیز در این راستا بررسی و نظریه تازهای درباره آن پیشنهاد شده است، نظریهای برای یک تغییر پارادایم درباره این مفهوم و عطف توجه از ایده اوج عرضه به ایده اوج تقاضا. در نتیجه این تحولات تا حدود زیادی اهرم نفت بهمثابه ابزار اعمال اراده سیاسی را از دست عرضهکنندگان خارج و به دست مصرفکنندگان سپرده است همچنین امنیت بلندمدت اقتصادی تولیدکنندگان و آینده بازار نفت ایشان را به چالش کشیده است. اما از سویی دیگر کشورهای داری منابع نفت ارزان را در مزیت رقابتی قرار داده است. این مقاله پیشنهادهایی برای این وضعیت تازه دارد.
انرژی یکی از عوامل اصلی توسعة هر کشور محسوب میشود و تعیین و اجرای راهکارهای مناسب در کلیهی حوزههای مربوط به انرژی تسهیل کنندهی توسعهی پایدار در کشور خواهد بود. حوزه حمل و نقل به عنوان مصرف کننده نهایی انرژی از این امر مستثنا نیست. یافتن راهکارهایی برای بهبود سبد حامل های انرژی در بخش حمل و نقل، به عنوان پر مصرف ترین بخش های انرژی کشور امری ضروری است. در این رهگذر استفاده از ابزار و چارچوب های سیاستگذاری نوین، که شرایط توسعه پایدار را مهیا می سازد پسندیده و مفید به نظر میرسد.